TCK 188 Kapsamında Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçu – Hukuki Değerlendirme

Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesi, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunu düzenleyen, ceza hukuku sistemimizdeki en ağır yaptırımlardan birini içeren normlardan biridir. Maddenin amacı, toplum sağlığının korunması ve uyuşturucu madde kaynaklı organize suç yapılarının engellenmesidir.

1. TCK 188 Suçunun Kapsamı Nedir?

TCK 188’e göre suçun oluşumu için kişinin şu fiillerden birini gerçekleştirmesi yeterlidir:

• Uyuşturucu madde imal etmek,

• Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi satmak, satışa arz etmek veya başkalarına vermek,

• Nakletmek (taşımak),

• Sevk etmek, depolamak veya bulundurmak,

• İthalat veya ihracatını yapmak.

Bu suç, yalnızca “satış” fiilini değil, ticari amaçla yapılan her türlü hareketi kapsar. Yargıtay uygulamasında, failin “maddeyi ticari amaçla bulundurması” dahi suçun oluşumu açısından yeterli kabul edilmektedir.

2. Cezalar ve Ağırlaştırıcı Haller

TCK 188’in temel cezası 10 yıldan az olmayacak şekilde hapis cezası ve ayrıca adli para cezasıdır.
Ağırlaştırıcı haller ise cezayı daha da yükseltmektedir. Bunlardan bazıları:

• Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi (TCK 188/5),

• Çocuklara verilmesi (TCK 188/3),

• Kamu görevlileri tarafından işlenmesi (TCK 188/4),

• Okul, yurt, hastane gibi alanlarda işlenmesi.

Bu durumlarda ceza artırımları oldukça yüksektir ve çoğu zaman infaz aşamasında koşullu salıverme oranları da daha ağırdır.

3. TCK 188 ile Kullanmak İçin Uyuşturucu Bulundurma (TCK 191) Arasındaki Fark

Ceza yargılamasında en çok tartışılan konulardan biri, failin amacının kullanmak mı yoksa ticaret mi olduğunun belirlenmesidir.
Bu ayrım, cezanın 2–5 yıl arası hapis (TCK 191) ile  (TCK 188) arasında değişmesine neden olur.

Yargıtay uygulamasında şu kriterler dikkate alınır:

• Maddenin miktarı,

• Paketleme şekli,

• Tartı, kilitli poşet gibi ticareti gösteren materyaller,

• Para trafiği,

• Failin bağımlılık durumu,

• Olayın gerçekleştiği yer ve zaman.

Bu nedenle savunma stratejisinde bu ayrım büyük önem taşır.

 TCK 191 – Kullanmak İçin Uyuşturucu Bulundurma veya Kullanma Suçu

Suçun Tanımı

TCK 191, uyuşturucu maddeyi kullanmak için satın almak, kabul etmek, bulundurmak veya doğrudan kullanmak fiillerini kapsar.
Bu suçta amaç ticaret değil, tamamen kişisel tüketimdir.

Ceza Aralığı

TCK 191/1’e göre ceza:

• 2 yıldan 5 yıla kadar hapis

Ayrıca madde, öğrencilerin, hastaların, askerlerin bulunduğu yerlerde işlenirse ceza artırılır.

Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (KDAE)

TCK 191’in en önemli noktası, kanunun rehabilitasyon odaklı yaklaşımıdır.
Soruşturma aşamasında savcılık, 5 yıl süreyle kamu davasının açılmasını erteleyebilir. Bu süreçte şüpheliye:

• Denetimli serbestlik

• Tedavi

• Danışmanlık

yükümlülükleri uygulanır.
Bu süre başarıyla tamamlanırsa, kişi hakkında hiç dava açılmamış sayılır.
Kullanım suçu ile ticaret suçu arasındaki en büyük fark tam olarak burada ortaya çıkar.

4. Soruşturma Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

TCK 188 kapsamındaki suçlarda;

• Telefon dinleme kararları,

• Fiziki takip,

• Arama ve el koyma işlemleri,

• Kimlik tespitleri,

• Delillerin zinciri

çok önemlidir. Usule aykırı bir arama ya da hukuka aykırı elde edilen bir delil, tüm yargılama sürecini etkileyebilir.

Bu nedenle soruşturma aşamasından itibaren etkin hukuki yardım alınması, sürecin seyri açısından kritik öneme sahiptir.

5. Sonuç

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu, hem yüksek ceza yaptırımı hem de toplum sağlığını doğrudan ilgilendiren etkileri nedeniyle Türk ceza hukukunun en ağır suç tiplerinden biridir.
Bu nedenle TCK 188 kapsamındaki şüpheli veya sanıkların, soruşturma aşamasından itibaren profesyonel hukuki destek alması, delillerin doğru değerlendirilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi açısından hayati önem taşır.