Bilişim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte suç işleme yöntemleri de değişmiş, klasik suç tipleri internet ortamına taşınmıştır. Bu nedenle Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) bilişim suçlarına ilişkin özel düzenlemeler yapılmış, özellikle TCK 243, 244 ve 245 maddeleri dijital alandaki ihlalleri kapsam altına almıştır. İnternet üzerinden işlenen suçların hem soruşturma yöntemleri hem de ispat kuralları geleneksel suçlardan farklıdır. Bu yazıda, bilişim suçlarının kapsamını, internet üzerinden işlenme biçimlerini ve hukuki süreçleri ayrıntılı şekilde ele alıyoruz.
Bilişim suçu; bilgisayar, telefon, tablet, sunucu, ağ sistemi veya internet altyapısı kullanılarak işlenen tüm suç tiplerini ifade eder. Kapsama hem doğrudan bilişim sistemine yönelik saldırılar hem de bilişim araçları kullanılarak işlenen dolandırıcılık gibi klasik suçların dijital versiyonları girer.
Bilişim suçları genel olarak üç temel kategoriye ayrılır:
Sisteme Yetkisiz Erişim (TCK 243)
Veri Bozma, Yok Etme, Erişimi Engelleme (TCK 244)
Banka veya Kredi Kartı Dolandırıcılığı (TCK 245)
Bunlara ek olarak, internet üzerinden işlenebilen:
hakaret,
tehdit,
şantaj,
müstehcenlik,
kişisel verilerin hukuka aykırı ele geçirilmesi,
dijital ortamda iftira,
sosyal medya hesaplarının çalınması,
kripto para dolandırıcılıkları
gibi pek çok suç türü de bilişim suçları kapsamında değerlendirilir.
Fake hesap açma
Başkasının fotoğrafı veya verisini paylaşma
Sosyal medya üzerinden hakaret veya tehdit
Hesap ele geçirme (hacking/phishing)
Dijital şantaj ve ifşa
Bu tür fiiller, dijital delillerle tespit edilebilir ve IP kayıtları üzerinden şüpheliye ulaşılması mümkündür.
Günümüzde en yaygın bilişim suçlarından biridir. Örnekler:
E-ticaret dolandırıcılığı
Kripto para yatırım vaadiyle kandırma
Sahibinden/Instagram/TikTok satış dolandırıcılığı
Deepfake görüntülerle yapılan para talepleri
WhatsApp üzerinden “benim adıma para gönder” yöntemleri
Bu suçlarda IP logları, banka hareketleri, cihaz incelemesi ve dijital izler belirleyici öneme sahiptir.
TCK 243 ve 244 kapsamında yer alır.
Sisteme izinsiz giriş
Bilgisayardaki dosyaların silinmesi
Telefon mesajları ve galerinin erişime açılması
Casus yazılım yükleme
gibi fiiller ağır yaptırımlar gerektirir.
Kişisel Verileri Koruma Kanunu’na (KVKK) göre:
isim, soyisim,
telefon,
adres,
biyometrik veri,
fotoğraf,
IP bilgileri
kişisel veri sayılır.
Bu verilerin izinsiz şekilde paylaşılması veya satılması hem TCK hem de KVKK açısından suçtur.
Bilişim suçları teknik uzmanlık gerektiren soruşturma yöntemlerine sahiptir:
Savcılık talebiyle:
IP adresi,
bağlantı kayıtları,
erişim saatleri,
kullanılan cihaz bilgilerinin
operatörlerden alınması sağlanır.
Bilirkişiler tarafından cihazlardan:
log kayıtları,
silinen dosyalar,
WhatsApp konuşmaları,
sosyal medya hareketleri,
tarayıcı geçmişi
dijital olarak geri getirilebilir.
Meta, Google, TikTok gibi şirketlerden veri talebi MLAT, Birimler Arası Yardım, Interpol işbirliği çerçevesinde yapılır.
Bu nedenle internet ortamındaki suçlarda fail çoğu zaman “anonim” kalamaz.
1 yıla kadar hapis
Veri elde edilmişse 2 yıla kadar
2 yıldan 6 yıla kadar hapis
Ekonomik zarar varsa ceza artar
Kritik altyapılara saldırı ağırlaştırıcı nedendir
3 yıldan 6 yıla kadar hapis + adli para cezası
Nitelikli bilişim dolandırıcılığında 1 yıldan 10 yıla kadar hapis
1 yıldan 3 yıla kadar hapis
Suçun unsuruna türüne göre verilen cezalar alt ve üst sınırlar değişkenlik göstermektedir.
Bilişim suçları, klasik suçlardan farklı olarak teknik bilgi, dijital delil analizi ve uzmanlık gerektirir. Bu nedenle:
sosyal medya üzerinden tehdit/şantaj,
hesap çalınması,
internet dolandırıcılığı,
kişisel veri ihlali
gibi durumlarda profesyonel hukuki destek almak sürecin sağlıklı yürütülmesini sağlar.